ҚР «Педагог мәртебесі туралы» Заңы // Егемен Қазақстан. 2019, желтоқсан 31
Скачать 1,1 Mb.
|
адебиеттер - копия
| Мотивациялық тұғыр. Н.В. Кузьмина, Г.А. Томилова, Ю.Н. Кулюткин, Я.А. Коломинский, Ф.Н. Гоноболин, А.И. Щербаков, В.А. Сластенин, А.Н. Леонтьев, Г.С. Сухобская, С.Г. Вершловский және т.б.
Отандық психологиялық зерттеулерде педагогикалық бағыттылық мәні мен құрылымын анықтаудың үш позициясын ашып көрсетеді: педагог кәсібіне эмоциональды-құндылықтық қатынас (Н.В. Кузьмина, Г.А. Томилова, Я.А. Коломинский және т.б.) педагог тұлғасының кәсіби-маңыздылық сапасы (Ф.Н. Гоноболин, А.И. Щербаков, В.А. Сластенин, А.Н. Леонтьев және т.б.) ; және студенттердің дамуын рефлексивті басқару (Ю.Н. Кулюткин, Г.С. Сухобская, С.Г. Вершловский, Л.А. Регуш және т.б.). Психологияда мотив (лат. Movere – қозғалысқа келтіру, итеру) мынаны білдіреді: 1) субъектінің қажеттіліктерін қанағаттандыруға байланысты қызметке ынталандыру; субъектінің белсенділігін анықтайтын және оның бағытын анықтайтын сыртқы немесе ішкі жағдайлардың жиынтығы; 2) ол жүзеге асырылатын объектіге (материалдық немесе идеалды) қызмет бағытын ынталандыратын және анықтайтын таңдау; 3) саналы түрде жеке тұлғаның іс-әрекеттері мен әрекеттерін таңдаудың себебі (А.В. Петровский, М. Г. Ярошевский). Ресейлік психолог Г.С. Костюк бойынша, «мотив – адамның басқа мақсатқа емес, осы мақсатқа деген ұмтылысын анықтайтын нәрсе ... Мотивтер – адамның қажеттіліктері, сезімдері, қызығушылықтары, сенімдері және оның өмірінің талаптарына байланысты басқа да іс-әрекетке деген ұмтылыстары деп аталады» (Психология / ред.г. С. Костюка. - К, 1968. - Б. 424). Педагогика ғылымы үшін мотивтер туралы хабардар болу мәселесі маңызды болып қала береді. Егер оқу іс-әрекетінің мотивациясы оқушының белгілі бір оқу әрекеттерін орындаудың орындылығын түсінуінде ғана болса, онда мұғалімнің міндеті едәуір жеңілдетіледі, өйткені ол сабақтың мақсаттарын нақты белгілеуге және оларға қол жеткізудің орындылығын негіздеуге дейін азаяды. Мұғалімдер көбінесе терең, олар үшін ғана емес, сонымен бірге оқушының өзі үшін де, оқу іс-әрекетін ынталандыратын импульстарды ескеруі керек. Сондықтан, С.Л. Рубинштейн бойынша, мотив азды-көпті барабар саналы ынталандыру ғана емес, сонымен қатар оқушының жеке басының ішкі интенсивті бағытының көрінісі болып табылатын импульстар», мен оның ниетін «танымның немесе тілдің логикалық формаларымен ашуға болмайды. Өйткені, бұл ойлаудың бейсаналық мақсатты бағыты, іс-әрекеттің ниеті» (Путай Б.С. Қазіргі білім беру философиясы. – К., 1996. -С91). Сонымен, жоғарыда ғалым-зерттеушілердің жаңартылған білім беру мазмұны жағдайында педагогтардың кәсібилігін дамытудың әдіснамалық тұғырлары жайында қарастырылған ой-пікірлерін жүйелеп, келесі кесте арқылы көрсетуді жөн көрдік. Кесте 1 - Жаңартылған білім беру мазмұны жағдайында педагогтардың кәсібилігін дамытудың әдіснамалық тұғырлары
Жоғарыдағы кестеден, педагогтардың кәсібилігін дамыту үшін Тұлғалық-бағдарлы, акмеологиялық, субъектілік-іс-әрекеттік, құзыреттілік тұғырлардың рөлі ерекше екендігін байқауымызға болады. Педагог өзбетімен жұмыс істеу барысында өзінің кәсіби білім мен дағдысымен қатар, тұлғалық қасиетін құрал ретінде пайдаланады. Әрбір құрал күтімді қажет етеді. Соның ішінде адамның жаны бірінші орында тұрады. Кез келген адамның басты байлығы – өзі және оның жаны, онсыз оның табандылығы да, интеллектуалдық қабілеті де жұмыс істемеуі мүмкін. Кәсіби маман жұмысқа бар жан-тәнін салады. Соның барысында оның жаны психологиялық тұрғыда тозуға алып келуі мүмкін. Тұтастай алғанда, мұғалімнің кәсібилігін дамыту мәселесі әр дәуірде отандық және шетелдік ғалымдар үшін өзекті болып, әртүрлі ғылыми бағыттар (философиялық-тарихи, аксиологиялық, акмеологиялық, психологиялық) және әдіснамалық тұғырлар арқылы ұсынылғанын байқадық. Олардың әрқайсысы өзінің ерекшеліктерін ескере отырып, кәсіби дамудың маңызды сипат тұғырларын негіздеді. Бұл ұғымдар ежелгі ғалымдар Платон мен Аристотель тұжырымдаған философиялық тұғырдарға негізделгенін атап өткен жөн. Платон адамның табиғи бейімділігіне тоқталса [], Аристотель – саналы дамуға мән берді []. Бұл идеялар М.Ф. Квинтилианның, Э. Роттердамскийдің, Я.А. Коменскийдің, Ф.Бэконның, Дж.Локктың, Ж.Ж. Руссоның, И.Песталоццидің, И.Гербарттың, А. Дистервегтің, В.Дильтейдің философиялық-педагогикалық көзқарастарының негізі болды. Педагогтардың кәсібилігін дамыту мәселесі қазіргі кезде Л.С. Выготскийдің «оқыту тұлғаның дамуының алдында жүріп, онымен бірге жүруі керек» деген идеясына сүйенеді []. Жоғарыда айтылған идеялар қазіргі заманғы «үздіксіз білім беру» жаңартылған білім беру мазмұны тұжырымдамасымен толық сәйкес келеді, оның негізіне үнемі өзін-өзі жетілдіру, өзін-өзі тәрбиелеу, бейресми және бейресми білім беру жатады. Скачать 1,1 Mb. Поделитесь с Вашими друзьями:
|